هر فرد و یا افراد حقوق می توانند که به طور آزادانه از میان وکلای دادگستری، وکیل دادگستری خود را انتخاب نمایند و رابطه بین وکیل و موکل با تنظیم و امضای وکالتنامه و مشخص کردن حق الزحمه وکیل شروع می گردد. وکیل، نماینده یا جانشین کسی است که از طرف شخص دیگری – حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود. وکیل در موضع دفاع، از تامینات شغل قضا برخوردار است و شخصاً امکان مبادرت به تجارت ندارد چون خلاف شان اوست. حرفه وکالت از آثار مترتبه بر تجارت، پیروی نمیکند و بدین جهت، وکالت را نمی‌توان یک کسب و کار تلقی کرد.
تفاوت وکیل پایه یک و وکیل پایه دو :
دامنه‌ی اختیارات وکیل تسخیری با وکیل تعیینی تفاوتی ندارد و تنها در مرجع تعیین‌کننده متفاوت است. البته قابل ذکر است که صرف داشتن تحصیلات حقوقی برای اخذ اجازه نامه کفایت نمیکند و در همین راستا کانون وکلا می‌تواند قبل از مجوز دادن برای وکالت اتفاقی، با شخص مصاحبه علمی کرده و در صورت نداشتن اطلاعات کافی، از دادن مجوز خودداری کند . برای این که به وکیلی وکالت قضایی بدهید لازم است برگه های مخصوصی را که برای این موضوع توسط نهادهای قانونی تهیه شده امضا کنید و بدین وسیله شما در حدود مصرح در متن وکالتنامه به وی وکالت می دهید تا مسأله مورد درخواست شما مجله خبری وکیل را در مراجع قضایی یا اداری پیگیری نماید. برای شاکی یا متهم توسط دادگاه در پرونده های حقوقی به دلیل عدم تمکن مالی انتخاب می شود و در جرایمی مانند حبس ابد اگر متهم به دادگاه وکیلی معرفی نکند دادگاه وظیفه دارد برای وی یک وکیل اختیار کند و حق الوکاله وکیل تسخیری نیز از قوه قضاییه پرداخت می شود. افزایش خواسته ، تغییر خواسته و تغییر درخواست که در ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی بررسی شده است دعوای طاری تلقی نشده و به کالت در قبال درخواست جدید خواسته‌ای که تغییر یافته یا افزایش یافته نیاز به تصریح در وکالتنامه ندارد.
- ماده 2 – اشخاصی که واجد معلومات کافی برای وکالت باشند ولی شغل آنها وکالت در عدلیه نباشد اگر بخواهند برای اقربای نسبی یا سببی خود تا‌درجه دوم از طبقه سوم وکالت بنمایند ممکن است به آنها در سال سه نوبت جواز وکالت اتفاقی داده شود.
- آزمون اختبار دارای دو مرحله کتبی و شفاهی بوده که اگر فرد در هر دوی آنها نمره قبولی را کسب نماید، کانون وکلا او را برای حضور در مراسم تحلیف (سوگند خوردن) مجاز می‌دانند.
- «وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را بر انجام امری نایب خود قرار می‌دهد.
- در صورت اخیر، درمورد وکالتنامه های تنظیمی در ایران، وکیل می تواند ذیل وکالتنامه تایید کند که وکالتنامه را موکل شخصا در حضور او امضا یا مهر کرده یا انگشت زده است.
توافق کارگر و کارفرما در خصوص بیمه در اکثر شرکتها و سازمان ها ، کارفرمایان پرسنل خود را بیمه نمی کنند و با آنها توافق مینمایند که سهم حق بیمه را به خود پرسنل پرداخت نمایند ، در این خصوص توجه به موارد زیر الزامی است ؛ هرگونه توافقی که نتیجه آن بیمه نکردن… حال سوالی که ممکن است در این زمینه به ذهن خطور کند این باشد که اساسا این دو عنوان چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ پیش از پاسخ به این سوال لازم به ذکر است که وکیل پایه یک و پایه دو دادگستری هردو این اجازه را دارند که در زمینه انجام وکالت در امور حقوقی فعالیت نمایند ولی در بعضی امور با یکدیگر تفاوت دارند. از سوی دیگر در اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده‌است که در همه دادگاه‌ها، طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. خاصه اینکه در این دوران به علت توسعه و گسترش علوم و فنون، کارها آنچنان تخصصی و حرفه ای شده که یک نفر به تنهایی نمی تواند به طور کامل در یک رشته از علوم متبحر و کارگشا باشد و باید از کارشناسان در رسیدگی به کار خود استفاده نماید.سوم اینکه وکیل باید بی طرف و بی نظر باشد و به هیچ وجه تحت تأثیر افراد و اشخاص و اوضاع و احوال نباشد. باید گفت که یک شرط بنیادین قضاوت بی طرفی است چه آنکه هر کس در دعوا سعی می کند طرف برنده باشد و با متوسل شدن به راههای گوناگون سعی دارد قاضی ادعای او را پذیرا گردد. در این جا ضروری است که از ماده 3 قانون آیین دادرسی در مورد کار قضاوت و داوری استفاده کرده و گفته شود که داوری یا قضاوت چیست.
وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری – اعم از حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مامور می‌شود. پس در زمان انتخاب این وکلا حتما سعی کنید مسئولیت‌پذیری آنها را سنجیده و از این طریق عمل کنید. شما باید سعی کنید وکلایی را انتخاب کنید که قابل‌اعتماد باشند و شما بتوانید با خیالی راحت تمام اطلاعات موردنیاز را در اختیار آنها قرار دهید. دریافت هزینه مناسب در ازای خدمات حقوقی باکیفیت از دیگر ویژگی‌های یک وکیل خوب در زمینه پرونده‌های حقوقی ملکی به شمار می‌آید که در ادامه بیشتر دراین‌خصوص صحبت خواهیم کرد.
تفاوت وکیل با مشاور حقوقی و کارشناس حقوقی
وکلای دادگستری،چون به جای اصحاب دعوامیباشند،بایدهمه ی اقدامات واعمالی را که آنها قانونا باید یا میتوانند برای احقاق وحفظ حقوق خودمعمول دارند،درزمان لازم به وکالت ازموکل انجام دهند. ماده 24قانون وکالت،به کسانی که قدرت تادیه ی حق الوکاله ندارند حق داده است که ازکانون وکلا دراین خصوص تقاضای معاضدت نمایند،که دراینصورت کانون مکلف به معرفی وکیل معاضدتی است. به موجب ماده 55قانون وکالت مصوب 1315،تظاهربه وکالت وهمچنین مداخله ی اشخاصی که پروانه وکالت دادگستری ندارند درعمل وکالت دادگستری،به قید مجازات ممنوع شده است .
الترام عملی به تعهدات وکیل در قبال افراد ثالث، چرا که وکیل از سوی او انجام وظیفه نموده است. وکیل این تعهد اخلاقی و حرفه‌ای را بر عهده دارد که از گفتن مطالب اغراق آمیز و غیرممکن اجتناب نماید. از دیگر ویژگی های یک وکیل خوب، امانت‌داری است، چرا که وکیل محرم اسرار موکل و امین وی است. اینکه وکیل در مقام دفاع یا دادن مشورت چه می کند یا چه باید بکند محل بحث و مناقشه بسیار بوده است. اگر وکیلی که حق اعتراض به رای دارد بعد از صدور رای یا در زمان ابلاغ آن استعفا دهد و از رویت رای امتناع کند رای به موکل او ابلاغ می‌شود با وجود این تاریخ ابلاغ به وکیل و امتناع او از قبول اوراق آغاز مهلت تجدیدنظر تلقی می شود مگر اینکه موکل عدم اطلاع خود را از استعفای وکیل اظهار نماید. اگر جلسه مقرر برای اخذ توضیح از وکیل مزبور تعیین نشده باشد و دادگاه نیاز به اخذ توضیح خاصی از وکیل متوفی یا معزول یا مصطفی یا ممنوع یا غیره نداشته باشد دادرسی به تاخیر نمی افتد هر چند وقت دادرسی به موکل او ابلاغ نشده باشد.
در زمینه مسائل حقوقی برای جلوگیری از ضررهای احتمالی مشورت با یک مشاوره حقوقی امری ضروری است. چنین فردی با تسلط به قوانین و تجربه‌ای که دارد کمک می‌کند تا افراد انتخاب‌های درستی داشته باشند و از ورود خسارت به آنها جلوگیری می‌کند. طبق ماده ۳۱ قانون وکالت، وکالت معاضدتی که از طرف کانون وکلا به وکیل ارجاع داده می‌شود باید توسط وکیل اجرا شود، همچنین طبق ماده ۳۳ قانون وکالت، وکلای دادگستری مکلفند در هر سال در صورت وجود، در سه دعاوی حقوقی که عنوان وکالت معاضدتی شرکت کنند، عدم پذیرش وکالت معاضدتی برای وکلا تخلف محسوب می‌شود، این امر تکلیفی است که قانون بر عهده وکیل گذاشته است. اشخاصی که به عنوان وکیل فعالیت می کنند دارای وظایف مختلفی هستند یکی از مهم ترین وظایف وکیل خوب ارائه ی یک مشاوره ی کاربردی و صحیح به مراجعه کنندگان در موارد مختلف است. آگاهی در خصوص راه کار های قانونی می تواند باعث تصمیم گیری درست افراد در موارد مربوطه شود.
در حال حاضر به دلیل پیچیدگی‌های امور حقوقی، ضرورت و الزام داشتن وکیل و همراهی او در فرآیند دادرسی بیش از گذشته احساس می شود. حضور اشخاصی که آگاهی درست و کاملی از قوانین جاری کشور، رویه قضایی محاکم دادگستری، نظریات دکترین حقوقی و غیره دارند، در کنار طرفین دعوا تا حد بسیار زیادی می تواند از تنش‌های روانی اصحاب دعوا بکاهد. وکیل یا نماینده و یا جانشین شخصی است که از طرف شخصی دیگر به منظور عقد وکالت برای انجام کاری منصوب می شود.